Een analyse van onze redacteur Luc Swinkels.
“Ga van die telefoon af! Je zit er zo vaak op, je lijkt wel verslaafd!”
Waarschijnlijk kent iedereen van Generatie Z of “IGen” deze zin of een variatie hiervan wel. Maar klopt dit eigenlijk wel? Ik heb al eerder gesproken over videogame verslaving, nu wil ik het graag hebben over Social Media. Specifiek de mythes over de Social Media-verslaving.
De definitie van social media verslaving in dit artikel is:
‘Een moeilijk of oncontroleerbare drang om de verschillende social media-apps met enige regelmaat te checken, wat invloed heeft op gedrag en emoties.’
Een belangrijk punt om te maken is, dat social media-verslaving en videogame-verslaving fundamenteel twee heel verschillende dingen zijn. Videogame-verslaving is gebaseerd op het gevoel van prestatie, terwijl social media gebaseerd is op een gevoel van validatie. Het halen van likes/upvotes/hartjes speelt in op een van de behoeftes van de mens die nog uit de prehistorie stamt. Mensen willen gewaardeerd worden.
Een goed voorbeeld is Instagram. Deze heeft een tijd terug gezegd dat ze experimenteren met het verwijderen van de hoeveelheid likes voor het publiek. Ze hebben wel gezegd dat de gebruikers zelf de likes nog wel kunnen zien. Mensen waren niet blij met deze update. De meeste kinderen zeiden dat ze er niet blij mee zijn en het onzin vinden. Waarom deze obsessie met andermans likes? Vanuit het validatie-oogpunt is dit niet logisch, immers krijg je geen validatie van posts van andere mensen. Een van de redenen kunnen posts zijn waar jij ook in getagd bent: je wilt graag weten of deze veel of weinig likes hebben. Toch denk ik niet dat dit het antwoord is. Wat meer voor de hand ligt: likes zijn een manier om sociale status te zien. Mensen zijn altijd al geobsedeerd geweest door sociale status en gaan vaak tot grote hoogtes om deze te behouden. We beoordelen mensen zonder dat we het door hebben. Likes zijn een van de manieren hoe we mensen beoordelen. Vroeger was rijkdom het belangrijkste voor sociale status, nu is dit veranderd in relevantie. De tv-show “Keeping up with the Kardashians” is hier een goed voorbeeld van. We zijn van “Hoe veel geld heb jij” naar “Hoe relevant ben jij” gegaan.
Social media hebben hier een grote rol in gespeeld. Ze hebben ervoor gezorgd dat mensen grote groepen andere mensen kunnen bereiken. Sommigen verdienen hun geld met social media, zij worden ‘influencers’ genoemd. Deze mensen “inlfuencen” (beïnvloeden) mensen. Ze promoten een product voor bedrijf XYZ in ruil voor geld. Ze posten foto’s waarbij ze het product vasthouden, bijvoorbeeld.
Veel kinderen zijn ervan overtuigd dat ze een influencer kunnen worden later. Als je tegenwoordig aan jonge kinderen vraagt wat ze later willen worden is er een steeds grotere groep die antwoordt met: beroemd. Sociale status wordt steeds belangrijker voor jongeren.
Waarschijnlijk heeft u de link met social media al door, maar ik zeg het toch nog even: sociale status wordt steeds belangrijker en kinderen besteden steeds meer tijd achter een scherm. Hier ben ik geen uitzondering van. Vele uren worden per dag besteed op het world wide web. Mensen raken steeds meer verbonden. Maar hoe moeten we nu iemands sociale status weten, als rijk zijn niet meer automatisch gelijkstaat aan een hoge status? Het antwoord kan gevonden worden in de diverse social media-sites. De likes geven aan hoeveel bereik een persoon heeft. Veel likes geven aan dat een persoon veel bereik heeft en dus ook een hoge sociale rang. Door deze hoge sociale rang willen meer mensen met dit persoon omgaan en zo gaat de cirkel door. Een persoon met weinig likes echter heeft een lage sociale rang.
Het hart van het probleem ligt dus bij de ‘likes’, maar waarom verwijdert Instagram de likes als deze ervoor zorgen dat mensen het voor hun zo belangrijke gevoel van validatie krijgen? De reden is simpel. Instagram, Facebook, Twitter, Reddit en noem maar op willen de gebruiker een gevoel geven van veiligheid en vrijheid. Facebook verdient geen geld met het aantal likes dat jij verdient of de product deals die jij krijgt. Ze krijgen geld van de advertenties die op de feed te vinden zijn. Of je 100 likes haalt of 10 likes, maakt voor Facebook niet uit. Zolang je het platform blijft gebruiken ben je een goudmijn van data. Data is iets dat alle bedrijven willen. Met data heb je als bedrijf macht. Door de gigantische hoeveelheden aan data die je gratis aan alle websites die je bezoekt geeft te analyseren, weten ze wat jij wil kopen en hoe ze er het beste voor zorgen dat jij op de advertenties die je ziet klikt.
Door de likes/hartjes te verwijderen creëren ze een gevoel van veiligheid. Mensen gaan zich langzaamaan authentieker gedragen. Hierdoor weet Facebook zeker dat alle data die ze over jou verzamelen grotendeels echt is en niet gewoon iets wat je doet om likes te krijgen.
Onthoud goed: Facebook, Google en Microsoft zijn bedrijven. Ze willen geld verdienen. Ze hebben niet altijd het beste met je voor. Het is prima ze te gebruiken, bijna niemand kan meer zonder. Maar vergis je niet: Ze zijn niet je vriend.
